ΠΕΡΙ ΘΑΝΑΤΟΥ

Από την τρυφερή του ηλικία, ο Φερνάντο Πεσσόα θα έρθει αντιμέτωπος με την εμπειρία της απώλειας στις πιο οδυνηρές της εκφάνσεις και η θεματική του θανάτου θα απασχολήσει εξίσου τον ορθώνυμο συγγραφέα και τους ετερώνυμούς του: τον Αλμπέρτο Καέιρο, τον Ρικάρντο Ρέις, τον Άλβαρο ντε Κάμπος, τον Μπερνάρντο Σοάρες, τον Μπαράο ντε Τέιβε.
Σ' αυτά τα ανέκδοτα μέχρι προσφάτως διηγήματα που φέρουν την υπογραφή του Φερνάντο Πεσσόα -ορισμένα εκ των οποίων συναγωνίζονται σε λυρικότητα την ποίησή του και άλλα μαρτυρούν τις κοινωνιολογικές, ψυχολογικές και εν γένει επιστημολογικές ανησυχίες του- προαναγγέλλονται και αναπαριστώνται αυτοκτονίες, διαπράττονται φόνοι, συμβαίνουν θάνατοι αιτιολογημένοι και αναιτιολόγητοι, ενώ πάντα στο βάθος ακούγεται η απαράμιλλη φωνή του ποιητή που ορίζει:
Θάνατος είναι η στροφή του δρόμου,
Πεθαίνω είναι δεν με βλέπουν πια.

(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Στον Πεσσόα συναντάται ο θάνατος ως μοναδική υπαρξιακή βεβαιότητα, ως βίωμα του θανάτου ενός αγαπημένου προσώπου, ως λογοτεχνική δημιουργία και ως στιγμιότυπο που περιλαμβάνει ερμηνευτικά σχόλια για τη ζωή. Ο θάνατος ο αντι-μεταφυσικός, το «πάγωμα» του χρόνου ως αντικειμενικός θάνατος, ο θρήνος για τον Χρόνο που παρέρχεται, η απώλεια του «εγώ» και ο θάνατος του δημιουργού/ποιητικού υποκειμένου με την αλλαγή του ονόματός του φαίνεται στην απόλυτη εξοικείωση του Αλμπέρτο Καέιρο και του Ρικάρντο Ρέις με το βίωμα του θανάτου και σε δείγματα πρόζας κάποιων άλλων ετερωνύμων του Πεσσόα σχετικά με τον θάνατο».

(Νίκος Ξένιος, bookpress.gr, 04/04/2021)